31 Mart yerel seçimlere çok az bir süre kala tüm Türkiye’de olduğu gibi Şanlıurfa’da da siyasi kulisler giderek ısınıyor.
Günlerdir kamuoyunda merakla beklenen AK Parti Büyükşehir Belediye Başkanı adayı, eski Başkan Zeynel Abidin beyazgül olduğu açıklandı.
Diğer partilerde de hummalı çalışmalar devam ediyor. Şanlıurfa için çekişmeli geçeceği öngörülen bu seçimlerde herkes doğru adayla yola çıkmaya çalışıyor.
İşte Şanlıurfa’nın kaderini etkileyen son 11 seçimi ve analizi…
1968 Şanlıurfa yerel seçimleri...
27.218 seçmenin oy kullandığı 1968 Şanlıurfa yerel seçimlerinde, Süleyman Demirel liderliğindeki Adalet Partisi’nin adayı, önceki dönem Belediye Başkanı Mustafa Kılıç, 6.724 oyla yüzde 53 alarak ikinci kez belediye başkanı seçildi.
Kılıç'ın iki dönem kazanması kırsal şehirli rekabetinde kırsalın kazanmasının adıdır aslında.
Bağımsız aday olarak seçime giren Abdulmecit Belli, aldığı 3006 oyla, oyların yüzde 24’ünü alarak ikinci oldu.
Önceki seçimde yüzde 30 oy alan Cumhuriyet Halk Partisi ise bu seçimde Necati Aksoy adaylığında 2655 oy alarak yüzde 21’de kaldı.
Bu seçimlerde bağımsız aday Belli’nin, CHP’nin oylarını olumsuz etkilediği görülüyor.
1973 Şanlıurfa yerel seçimleri...
36.412 seçmenin oy kullandığı 1973 yerel seçimlerin, bağımsız adayın kazandığı, CHP’nin eski oyunu koruduğu muhafazakâr/sağ partilerin oylarının bölündüğü bir seçim olduğu görülüyor.
Bağımsız aday Kadri Barutçu, 3.960 kişinin oyunu alarak % 30 ile belediye başkanı seçilmiş.
Yeni kurulan Milli Selamet Partisinden Hacı Selim Görgün, 2.676 seçmenin oyunu alarak % 20 ile ikinci sırada yer alıyor.
Cumhuriyet Halk Partisi adayı Mithat Melik, 2.554 oy ile yüzde 19’da kalırken iki dönem üst üste seçimi kazanan Adalet Partisi adayı ise 1.591 ile yüzde 12’de kalıyor.
1977 Şanlıurfa yerel seçimleri...
51.385 seçmenin oy kullandığı 1977 yerel seçimleri, CHP’nin başını çektiği sol partilerin ittifak ederek kazandığı, sağ/muhafazakâr partilerin ise seçimlere ayrı girerek kaybettiği bir seçim.
Ayrıca sağ çizgi siyaseti ile muhafazakâr çizgi siyasetinin giderek ayrıştığı net olarak görülüyor. 1946 yılından itibaren Demokrat Parti ve Adalet Partisi üzerinden temsiliyet bulan İslami kesim, Millî Görüş çizgisindeki Milli Selamet ile birlikte kendine has çizgisine kaydı.
CHP bu seçimde ileride HADEP ismi ile ortaya çıkacak Kürt Solu çizgisi ile ittifak yaparak oylarını artırarak adayı Feridun Yazar ile 7.516 oy ile oyların yüzde 38’ini alarak belediye başkanlığını kazandı.
Önceki seçimlerde bağımsız aday olarak seçimleri kazanan Kadri Barut, Adalet Partisinden girdiği seçimlerde yüzde 33 ile 6.572 oy aldı.
MSP adayı Hacı Mehmet Yetkin ise 4.936 oy alarak yüzde 24’te kaldı. AP ile MSP’nin ittifak yapması durumunda açık farkla kazanma imkânı varken seçime ayrı girmeleri CHP adayını kazandırdı.
1984 Şanlıurfa yerel seçimleri...
50.730 seçmenin katılım gösterdiği 1984 seçimleri, 1980 darbesinin ardından kapatılan CHP’nin boşluğunu doldurmak amacıyla kurulan sol partilerin seçime ayrı girdiği, AP’nin seçime girmesine rağmen Millî Görüş partisinin yükselişte olduğu bir seçim.
Kapatılan MSP’nin yerine kurulan Refah Partisi adayı İbrahim Halil Çelik, 11.379 oy alarak yüzde 34 ile belediye başkanlığını kazandı.
Turgut Özal öncülüğündeki Anavatan Partisi adayı Yaşar Göncü, 7.163 oy ile yüzde 21’de kalırken Sosyal Demokrasi Partisi adayı Nafiz Şansal ise 3.419 alarak yüzde 10’da kalabildi.
1989 Şanlıurfa yerel seçimleri...
77.741 seçmenin katılım gösterdiği 1989 seçimleri, yükselişe geçen Refah Partisi'nin liderliğini koruduğu bir seçim olarak görünüyor.
Sağ/merkez partiler ayrı ayrı seçimlere girdiği halde SHP'de birleşen sol istediğini alamamış ancak, ikinci parti olarak standart yerini korumaya devam ediyor. Bu oran özellikle Kürt milliyetçi/solun sonraki yıllarda aşağı yukarı her seçimde koruyacağı oy potansiyelini yansıtıyor.
Önceki seçime oranla oylarını artıran Refah Partisi adayı İbrahim Halil Çelik, 17.026 oy alarak yüzde 37 ile ikinci kez belediye başkanlığını kazandı.
Henüz kendi partilerini kurmayan Kürt Solunun da destek verdiği Sosyaldemokrat Halkçı Parti Mehmet Alagöz ile 11.373 oy oranıyla yüzde 24 bandına ulaştı.
Kadri Eroğan adaylığında Doğru Yol Partisi 7.994 oy ile üçüncü parti olurken Anavatan Partisi ise Mahmut Kaplan ile 6.961 oy alarak dördüncü parti oldu.
1994 Şanlıurfa yerel seçimleri...
104.470 seçmenin olduğu 1994 yerel seçimleri, sol partilerin giderek kan kaybettiği bunun karşısında başkanlık seçimlerinin sağ/merkez ile muhafazakâr partiler arasında geçtiği ama yine Milli Görüş çizgisinin kazandığı bir seçim.
RP adayı Ahmet Bahçıvan yüze 44 oy alarak 33.844 ile oy belediye başkanlığını kazanırken Doğru Yol Partisi adayı ve ara dönemde Belediye Başkanlığı yapan Uğur Esat Akgöl, 18.985 oy ile yüzde 25’te kaldı.
Anavatan Partisi adayı siyer yazarı Salih Suruç ise 14.448 oy alarak yüzde 19’da kaldı.
1999 Şanlıurfa yerel seçimleri...
102.747 seçmenin yer aldığı 1999 yerel seçimleri, daha önce olduğu gibi yine Milli Görüş partisinin etkin olduğu bunun yanında eriyen sol çizgiyi temsil eden CHP’nin oyları giderek erirken Kürt Solunu temsil eden HADEP’in ortaya çıktığı bir seçim.
Kapatılan RP’nin yerine kurulan Fazilet Partisi adayı eski başkan Ahmet Bahçıvan, 39.468 oy alarak yüzde 41 ile tekrar belediye başkanlığını kazandı.
Doğru yol Partisi adayı Sabahattin Cevheri 16.964 oyla yüzde 17 oy alıp ikinci olurken ilk defa seçime giren HADEP adayı Bozan Yücel ise 13.891 oy alarak üçüncü parti oldu.
2004 Şanlıurfa yerel seçimleri...
151.230 seçmen sayısına sahip 2004 yerel seçimleri, Millî Görüş partilerinin kapatılması nedeniyle etkinliğinin azaldığı, ardından yeni kurulan AK Parti çizgisinin ilde etkili olmaya başladığı, 1977 seçimleri benzeri bir yol izleyerek ittifak eden sol partilerin bu sefer başarısız olduğu bir seçim.
İlk defa seçimlere giren AK Parti’nin adayı A. Eşref Fakıbaba, 58.402 oy alarak yüzde 60 gibi bir oy ile belediye başkanlığını kazandı.
CHP’den ayrılarak Murat Karayalçın tarafından kurulan Sosyaldemokrat Halk Partisi ve Kürt solu partisi olan DEHAP ile 1977 seçimleri benzeri bir başarı için ittifak yaparak Feridun Yazar ile seçime girdi. Oyların 22.766’sını alan Yazar, ancak yüzde 23’te kalabildi.
Ahmet Bahçıvan ile seçime giren Millî Görüş partisi Saadet Partisi ise seçmenini AK Parti’ye kaptırarak 8.933 oy ile ancak yüzde 9’da kaldı.
2009 Şanlıurfa yerel seçimleri...
238.753 seçmenin bulunduğu 2009 yerel seçimleri, literatüre ceket vakası diye geçen olayın damgasını vurduğu bir seçim. AK Parti Belediye Başkanı Fakıbaba, tekrar aday gösterilmemesi üzerine bağımsız girdiği seçimde iktidar partisi karşısında kazanarak belediye başkanı oldu.
Saadet Partisi’nin desteklediği Bağımsız aday Fakıbaba, oyların 77.921’ini alarak yüzde 43’lük bir potansiyele ulaşırken AK Parti’nin adayı Mehmet Oymak 69.363 oy ile yüzde 39’da kalarak ikinci oldu.
Demokratik Toplum Partisinden Samet Atabay ise oyların ancak 18.954’ünü alabildi.
2014 Şanlıurfa yerel seçimleri...
934.894 seçmenin olduğu 2014 yerel seçimleri, AK Parti’nin etkin olup kazandığı bunun yanında Kürt sol/milliyetçiliğini temsil eden BDP ile Türk milliyetçiliğini temsil eden MHP’nin yükselişte olduğu bir seçim. Ayrıca bu seçim, Millî Görüş ve AK Parti’nin yanında yine İslami bir çizgiye sahip HÜDA PAR’ın seçimlere ilk defa girdiği bir seçim olarak öne çıkıyor.
Şanlıurfa Valiliğinden istifa ederek AK Parti adayı olan Celalettin Güvenç, 483.221 oy alarak yüzde 61 oy aldı.
BDP adayı Osman Baydemir, oyların 239.154’ünü alarak yüzde 30’da kalırken MHP adayı Mustafa Kemal Saraçoğlu ise ancak 18.650 oy alabildi.
İlk defa seçime giren HÜDA PAR’ın adayı Emin Güneş ise 6.590 oy ancak alabildi.
2019 Şanlıurfa yerel seçimleri...
1.095.282 seçmene ulaşan 2019 yerel seçimleri, Saadet Partisi öncülüğünde muhalefetin ciddi ittifak çabasına rağmen yine AK Parti’nin kazandığı bir seçim oldu.
Bu seçim Millî Görüş partisi olan SP’nin, ideolojik olarak çizgisine uzak olan CHP ve BDP gibi sol partilerle ittifak yapmasının dikkat çektiği bir seçim.
AK Parti adayı Zeynel Abidin Beyazgül, oyların 516.202’sini alarak yüzde 61 ile belediye başkanlığını kazandı.
Muhalefetin çatı adayı SP adayı Sabahattin Cevheri, 308.510 oy alarak oyların yüzde 36’sını ancak alabildi.
ÖZEL HABER-OSMAN GÜLEBAK
Foto Kaynak: Vikipedi Özgür Ansiklopedi
HABER MERKEZİ
Kaynak Vikipedi seçim sayfalarıdır. Keşke belirtseydiniz. Ayrıca 1963 ve 1989 seçimlerini eklememişsiniz. Vikipedi yazarları olarak o tablolar için saatler harcamıştık. Bir referans vermeniz yeter bize...
Eleştiriniz ve tavsiyeniz için teşekkürler Sabri bey. Dediğiniz eksikleri tamamladık.
Teşekkür ederiz.Çok güzel bir analiz çalışmadı yapmışsınız Osman bey .1989 seçim sonuçlarını göremedik yalnız
Biz teşekkür ederiz Yusuf bey. O seçimi ekledik.